Penoza in jouw keuken

Vaak denken we dat de onderwereld ver van ons verwijderd is. We kennen het vooral van tv: een zoveelste nieuwsbericht over crimineel Willem H., of de serie Penoza over een drugskartel. Maar de huis-tuin-en-keukenpsychopaat opereert veelal alleen, zonder lijfwachten en pistolen. Gewetenloos en nietsontziend.

De huis-tuin-en-keukenpsychopaat manipuleert, liegt, bedriegt, fraudeert, steelt en sluist via omwegen geld weg van zijn partner (ook de partner in business) en/of kinderen. Wordt hij betrapt of tegengewerkt, dan ontploft hij van razernij. Hij verdwijnt even van de radar, om te broeden op revanche. Ook thuis, dan past hij de stilte-straf toe.

De narcist met psychopathische kenmerken* is een roofdier. Hij verleidt een sterke of vermogende vrouw, om status te verkrijgen en zijn eigen tekortkomingen te verdoezelen. Hierbij past hij de tactieken van een loverboy toe. Als dit werkt, bedenkt hij een plan om haar geld zijn geld te laten worden, of op zijn minst van haar te profiteren. Al is dit een meerjarenplan, hij doet het, desnoods met de hulp van slappe slaafse vriendjes, die gevoelig zijn voor een fooi en een compliment. Zijn gedrag zal zodanig zijn dat ze bij hem blijft, tot hij zijn doel bereikt heeft. Dan breekt de hel los.

De narcist met psychopathische kenmerken weet ook mannen in te palmen, door hen te overladen met complimenten en aan het lachen te maken. Hij is de charmante en getapte man, die je uitnodigt, in de watten legt en verrast met cadeaus. Je bent blij verrast, maar wat je niet weet….. je zit al in zijn web. Hij heeft geïnvesteerd in jou persoonlijk en daar moet rendement uit komen. Niet alleen in geld, maar ook in bewondering en aanzien. Hij wil geadoreerd worden en spant je voor zijn karretje om opdrachten te vervullen, die hem wat opleveren. Vaak zijn het taken waar je geen verbanden aan kan koppelen, maar die zijn er zeker. Niets is voor niets. Je werkt mee, soms zonder dat je het beseft, aan een plan wat gunstig is voor hem en vaak ten koste van een ander.

Hij omringt zich graag met mensen met een goede naam. Rijdt in een opvallende auto, geeft alleen aan goede doelen als dit breed uitgemeten wordt in de media. Wekt de indruk dat hij een gevierd zakenman is, maar zijn hele leven hangt aan elkaar van list en bedrog. Met zo min mogelijk werken toch veel geld opstrijken is zijn doel.

Als het moet, speelt hij het slachtoffer en dat doet hij met verve. Huilen op commando is geen probleem voor hem, omdat het zijn doel dient. Denk niet dat het een oprechte blijk van emotie is, want dat is het niet. Wat zit er achter dit masker? Als hij huilt, betekent dit dat er veel op spel staat voor hem en dan zal hij alle troeven inzetten.

De narcist met psychopathische kenmerken heeft weinig tot geen eigenwaarde. Hij verbloemt dit met arrogantie, een grote mond, een rechte houding en ‘I am the king’-gedrag. Voelt hij de dreiging ontmaskerd te worden, dan verschuilt hij zich achter een ander door de aandacht te verleggen.

De meesten narcisten zijn als kind stelselmatig gekleineerd, vernederd en beschadigd door het gedrag van de ouder(s). Of ze zijn regelmatig blootgesteld aan traumatiserende situaties, waardoor hun emotionele ontwikkeling ernstig verstoord is en hun geweten niet naar behoren functioneert. Dit valt niet meer te repareren. Maar er zijn ook narcisten met zeer vermogende ouders. Aan materiële zaken hebben zij nooit enig gebrek gehad, maar hun emotionele en geestelijke behoeften zijn volledig ontkend. De status en rijkdom van de ouders waren vormen van macht die de ouder voortdurend liet gelden, in elk contact met het kind. Een van de ouders behandelde het kind als een verlengstuk van zichzelf: het kind moest in alles het perfecte plaatje laten zien. Dit liet geen ruimte voor de eigen beleving of expressie van het kind. Elke poging van het kind om zichzelf authentiek te uiten werd belachelijk gemaakt of weggeslagen. Wellicht heeft de andere ouder aanvankelijk nog geprobeerd om de zaak te keren, maar moest zij zich overgeven aan de grillen van haar partner.

In beide situaties heeft het kind zichzelf aangeleerd dat hij zich staande kan houden als hij liegt en een masker opdoet. Zo kan hij de emotionele en fysieke klappen opvangen. Het kind ontwikkelt een permanente Narcistische Persoonlijkheidsstoornis, wat desastreus is voor de mensen die in zijn web verstrikt raken.

In hun volwassen leven gebruiken narcisten hun trukendoos te pas en te onpas. Ze hebben vaak hun school niet afgemaakt en geen diploma gehaald. Belangrijke documenten passen zij aan met informatie die niet overeenkomt met de waarheid. Voor ieder probleem is altijd een frauduleuze oplossing.

Omdat hun trucs zeer goed werken, gaan narcisten steeds een stapje verder. Valsheid in geschrifte, liefst zaken zwart afhandelen zodat er niets terug te vinden is in de boekhouding, facturen manipuleren, bankrekening openen om deze daarna weer te sluiten, een boekhoudertje die de eerste fraudegevoelige zaken wegmoffelt en dan naar een andere boekhouder die zijn werk doet, zo blijft het hulpje buiten schot en kunnen zaken voortgang hebben. Een andere verklaring aan iets geven en anderen laten opdraaien voor de gevolgen. De negatieve gevolgen welteverstaan. Uiteindelijk is niets is nog wat het oorspronkelijk was.

Alle winst is voor de narcist. Gasligthing toepassen is ook een tactiek die hij vaak toepast: stelselmatig een andere uitleg aan iets geven. Plaats je in eerste instantie nog vraagtekens bij wat hij beweert, na verloop van tijd geloof je heilig in zijn verklaringen. Je bent gehersenspoeld.

Kinderen zijn nog helemaal blanco. Vanuit hun loyaliteit aan de ouder, en hun bewondering voor hem, geloven en volgen zij hem blindelings. Ze slikken zijn versie van de waarheid als zoete koek. De narcist is er ook erg bedreven zijn kinderen het gevoel te geven dat hij hen begrijpt en respecteert. Maar helaas, niets van dat alles. Het is een omhulsel, een jas. Doet hij die jas uit, dan is hij niets.

Op de buitenwereld komt de narcist over als een betrokken mens, maar binnenshuis kleineert hij veel mensen die hij tegenkomt in zijn leven, en/of zijn eigen gezinsleden tot er niets van die persoon over is. Dat laatste hangt af van wat er op het spel staat. Welk doel nog te bereiken is. Eigenlijk haat de narcist iedereen, omdat hijzelf leeg is van binnen. Hij voelt haat, vermengd met jaloezie. Zijn kinderen manipuleert hij, wat bij hen resulteert in onzekerheid, diepliggend verdriet en paniek of angsten. Pas als de kinderen volwassen zijn, zijn zij in staat te reflecteren op hun kindertijd. En dan pas beseffen ze dat hun eigenheid er niet toe deed.

Ondertussen is de schade die de narcist aangericht heeft en blijft aanrichten ongelooflijk groot. Zowel op emotioneel, psychisch als financieel vlak. Omdat zij gevoed moeten worden met machtsgevoel. MACHT is de energiebron die hen drijft.

Loopt het huwelijk van de narcist op de klippen en zijn er kinderen, dan is de ouderverstoting al in ingezet tijdens het huwelijk/relatie. De verstoting van die niet-narcistische ouder welteverstaan. Bij een scheiding wordt het als mokerslag ingezet om die partner emotioneel en psychisch totaal te gronde te richten. De narcist wil zijn kinderen behouden om ze in te zetten voor zijn persoonlijke doelen en belangen, waaronder het kapotmaken van de ex.

Ik ontmoet mensen die getroffen zijn door een narcist en hoor van cliënten in mijn praktijk waar zij mee van doen hebben. Kinderen, partners, werknemers, partners in business, velen zijn beschadigd door een persoon met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Zij willen herstellen van deze toxische relatie en de stress die ermee gepaard gaat. Doordat ik me verdiept heb in de ontstaansgeschiedenis en het vernietigende handelen en psyche van narcistische personen, weet ik hoe gevaarlijk en onbetrouwbaar ze zijn.

We kunnen er wetenschappelijke artikelen over schrijven, maar die laten vaak niet de rauwe werkelijkheid zien. Verschillende psychosociale hulpverleners zetten in op communicatie, maar dat moet juist zoveel mogelijk vermeden worden aangezien communicatie een machtsmiddel is voor de narcist.

Heb jij in je leven te maken (gehad) met narcistisch misbruik, door een ouder of partner? En wil je losbreken uit die vergiftigende machtsrelatie? Mijn therapie is lichaamsgericht, cognitief en psychosociaal: gericht op zelfcompassie, inzicht verkrijgen in je afhankelijkheid – codependentie, het herpakken van je autonomie, zodat je je weer gezond voelt. En jij jezelf weer kunt zijn met al je liefde.

Psycho educatie is een belangrijk deel van de therapie. Zodat je leert de trucen te herkennen en jezelf zo wapent tegen een nieuwe aanval van weer een ander persoon. Want je zal ze blijven ontmoeten.

*In mijn blog heb ik de hij-vorm gebruikt, maar een narcist met psychopathische kenmerken kan zowel een man als een vrouw zijn.