psychosociale hulpverlening, lichaamsgerichte traumatherapie & coaching
Trauma
Wat je lijf doet om een drama te overleven.
Een trauma is niet datgene wat je overkomt, zoals een dramatische gebeurtenis. Een trauma is wat er in je lichaam gebeurt naar aanleiding van een heftige situatie (waarover meer informatie verderop in dit artikel). Bij een schokkend voorval heet dit een shocktrauma, bij een groot verlies spreek je van een verliestrauma en bij ontwrichting in de kindertijd van een jeugdtrauma of ontwikkeltrauma.
Wat gebeurt er allemaal in je lichaam in reactie op een ingrijpend moment of een ontwrichtende periode?
Vecht- of vluchtrespons
Wanneer je in gevaar bent of je overweldigd voelt, wordt je lichaam geladen met energie: het maakt zich klaar om te vechten of te vluchten. Is wegkomen uit de situatie onmogelijk en verzet plegen geen optie, dan schakelt je lijf over op een ander overlevingsmechanisme: je ‘bevriest’ (freeze) of je ‘checkt uit’ (dissociatie). De energie kan zich dan niet ontladen en zet zich vast in je lichaam: dát is het eigenlijke trauma.
‘Bevriezen’ of ‘uitchecken’
Bij een freeze verlies je de controle over je handelingen en je spraak. Je kunt je niet meer bewegen en het talige deel van je brein schakelt uit. Bij dissociatie is het alsof je uit je lichaam vertrekt: je geest wordt als het ware losgekoppeld van je lichaam, zodat de pijn en de terreur niet in hun volle omvang bij je binnenkomen. Dit doe je allemaal niet bewust. Het is je autonome zenuwstelsel die dit regelt, buiten je bewustzijn om.
Gaspedaal en rempedaal
Wat gebeurt er met de energie als de beweging die je lichaam aanvankelijk wilde maken – vluchten of vechten – niet afgemaakt kan worden? Je zenuwstelsel geeft vol gas zodat je in actie kunt komen, maar trapt tegelijkertijd op de rem zodat je de beweging niet kunt doorzetten. Hierdoor heb je geen andere keus dan lijdzaam te ondergaan wat er gebeurt, in de hoop dat je het overleeft. Maar zelfs als het gevaar geweken is, blijft je systeem gespannen (geladen).
Lichamelijke en psychische klachten
Spanning (energie) die niet tot ontlading komt zet zich vast in je systeem, met allerlei lichamelijke en psychische klachten tot gevolg. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verkramping in het lijf, schokjes in handen en gezicht, chronische vermoeidheid, aandachts- en concentratieproblemen, migraine, fybromyalgie, angsten, agressie, verslagenheid, extreme onzekerheid, zelfbeschadiging (automutilatie), en verslaving aan drank, drugs of seks.
Jeugdtrauma oftewel ontwikkeltrauma
In tegenstelling tot een shocktrauma dat optreedt als gevolg van een eenmalig voorval, zoals een auto-ongeluk of een verkrachting, heeft een ontwikkeltrauma een langere ontstaansgeschiedenis. Een ontwikkeltrauma ontstaat meestal al op zeer jonge leeftijd, en kan zelfs al in gang gezet worden in de baarmoeder. Een ontwikkeltrauma kan je opgelopen hebben als er sprake was van een onveilige thuissituatie, waarin niet of nauwelijks tegemoetgekomen werd aan de behoeftes die je als kind had. In je latere leven blijf je dan op zoek naar de vervulling van die behoeftes.
Uitingsvormen van een ontwikkeltrauma
Een ontwikkeltrauma kan zich op verschillende manieren uiten. Bijvoorbeeld in de vorm van een hechtingsprobleem zoals bindingsangst, wanneer je je als kind afgewezen hebt gevoeld en dat nooit meer wilt voelen. Of in de vorm van negatief gedrag om aandacht te krijgen, in de vorm van een eetstoornis of een verslaving, of in de vorm van een persoonlijkheidsstoornis. Aangezien een ontwikkeltrauma complex is en een lange ontstaansgeschiedenis heeft, vergt de behandeling hiervan meer tijd dan de behandeling van een shocktrauma.
Verliestrauma
Wanneer je iets kwijtraakt waaraan je veel waarde hechtte, of wanneer iemand overlijdt die erg veel voor je betekent, zonder dat je op een goede manier afscheid hebt kunnen nemen, dan kun je een verliestrauma oplopen. In verliessituaties met een ‘open einde’, bijvoorbeeld wanneer een dierbare het contact met je voor onbepaalde tijd heeft verbroken of vermist wordt, is het vaak nog moeilijker om met het verlies om te gaan. Een verliestrauma kan zich onder andere uiten in lusteloosheid, verminderde eetlust, depressiviteit, schuldgevoelens en zelfverwijten.
Therapie bij Praktijk Oostendorp
Heb je één of meer trauma’s en wil je die verwerken? Bij mij in de praktijk kun je terecht voor therapie. Ik ben gespecialiseerd in de behandeling van shocktrauma, jeugdtrauma en verliestrauma. Daarbij gebruik ik verschillende technieken en methoden, waarover je meer kunt lezen op de pagina Werkwijze. Na een zorgvuldig intakegesprek kan je starten met de therapie, tenzij gebleken is dat bepaalde klachten of diagnoses buiten mijn expertise vallen. In dat geval zal ik je doorverwijzen naar een andere hulpverlener.